(Polish version below)
Given the ongoing war in Ukraine a statue was passed on the aid for the citizens of Ukraine (the “Statue”), which introduced a few facilitators and aid measures for the Ukrainians. Above all, it legalises their stay on the territory of Poland for the period of 18 months starting 24 February 2022 and extends the validity of internal visas up to 31 December 2022, as well as the validity of residence cards and Schengen visas for the period of 18 months (also from 24 February 2022). Until recently, all facilitators were available only for the Ukrainians who crossed the border directly from the territory of Ukraine and those owning the Pole’s card. As for now, an amendment was introduced (entered into force on 26 March 2022) removing such differentiation with retroactive force from 24 February 2022. Attention should also be paid to parallel amendment concerning foster care issues introduced with retroactive force from 24 February 2022 as well.
The citizens of Ukraine can file a motion to acquire a PESEL number, which will give them access to welfare benefits, one-time benefit of 300 PLN as well as to trusted profile services. The Ukrainians can also be employed in Poland; however, it requires the employer to report it to the county labour office located in the city of conducting business activity of the employer with 14 days since commencement of the employment. In the notice to the labour office, it is required to provide basic info concerning employment relating both to the employer and the employee; a detailed list is provided in the art. 22 of the Statue. The notice is of great importance since non-compliance with this requirement causes the employment to be illegal and can expose the employer to negative financial consequences. The notice can be filed only through an online form available under the address: https://www.praca.gov.pl/. The citizens of Ukraine can also register as unemployed and after obtaining a temporary stay permit (for the period of 3 years) they can be employed under ordinary conditions, without the need for a labour permit.
The entities providing accommodation and maintenance for the Ukrainians can obtain, by filing a motion, a benefit, not higher than 40 PLN per person for each day of actual help, but no longer than for 90 days. The motion form can be found under the address: https://warszawa19115.pl/documents/20184/3427988/PS-09-01+Wniosek+o+%C5%9Bwiadczenie+pieni%C4%99%C5%BCne+za+zapewnienie+zakwaterowania/2b906af2-5833-4044-8912-46f93cf6b304. It can be filed either in a paper form, or electronically through the ePUAP platform. The funds granted in the scope of this benefit are exempted from income tax as well.
Apart from that, the entrepreneurs can count as tax deductible expenses, the costs of acquiring or producing things or rights being the subject matter of donations for the purposes connected with counteracting the effects of warfare on the territory of Ukraine performed between 24 February 2022 and 31 December 2022 for the benefit of NGO-s, public benefit organizations, local government units or entities conducting medical or rescue activity, as well as expenses incurred as a result of unpaid voluntary renditions in the abovementioned period for the purpose of counteracting the effects of warfare on the territory of Ukraine for the benefit of the abovementioned entities, if they haven’t been counted as tax deductible expenses, in particular by amortization allowances.
The Statue entered into force on 13 March 2022 with retroactive force since 24 February, but small amendments concerning the passport law entered into force eventually on 27 March 2022.
___
W związku z trwającą wojną w Ukrainie uchwalona została ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy („Ustawa”), która wprowadza szereg ułatwień i środków pomocowych dla Ukraińców. Przede wszystkim legalizuje pobyt na terenie Polski na okres 18 miesięcy od 24 lutego 2022 r. oraz wydłuża ważność wiz krajowych do 31 grudnia 2022 r., a kart pobytowych i wiz Schengen o okres 18 miesięcy (również od 24 lutego 2022 r.). Do niedawna wszelkie ulgi przewidziane w ustawie obejmowały jedynie Ukraińców, którzy wjechali do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy oraz tych posiadających Kartę Polaka. Obecnie weszła już w życie nowelizacja (26 marca 2022 r.) usuwająca to zróżnicowanie z mocą wsteczną od 24 lutego 2022 r. Należy zwrócić także uwagę na równoległą nowelizację, która dotyczy kwestii opiekuńczych i również obowiązuje z mocą wsteczną od 24 lutego 2022 r.
Obywatele Ukrainy mogą złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL, co umożliwi im m. in. dostęp do świadczeń z opieki społecznej, jednorazowego świadczenia w wysokości 300 zł oraz korzystanie z profilu zaufanego (podpisu elektronicznego). Ukraińcy mogą być zatrudniani w Polsce, wymaga to jednak zgłoszenia przez pracodawcę do powiatowego urzędu pracy w miejscu prowadzenia przez niego działalności, w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy. W zawiadomieniu konieczne jest podanie podstawowych danych dotyczących zatrudnienia, odnoszących się zarówno do pracodawcy i pracownika; szczegółowy katalog zawiera art. 22 ust. Ustawy. Jest ono bardzo istotne, gdyż niedopełnienie tego obowiązku sprawia, że zatrudnienie jest nielegalne i może narazić pracodawcę na negatywne konsekwencje finansowe. Zawiadomienia można dokonać jedynie przez formularz online dostępny na portalu pod adresem https://www.praca.gov.pl/. Obywatele Ukrainy mogą też rejestrować się jako osoby bezrobotne, a po udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy (na okres 3 lat) możliwe jest zatrudnienie na zwykłych warunkach, bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę.
Podmiotom zapewniającym zakwaterowanie i wyżywienie dla Ukraińców przysługuje, na wniosek, świadczenie, które wynosi nie więcej niż 40 zł na osobę za każdy dzień faktycznego udzielania pomocy, jednak nie dłużej niż przez 90 dni. Formularz wniosku można znaleźć pod adresem: https://warszawa19115.pl/documents/20184/3427988/PS-09-01+Wniosek+o+%C5%9Bwiadczenie+pieni%C4%99%C5%BCne+za+zapewnienie+zakwaterowania/2b906af2-5833-4044-8912-46f93cf6b304. Można go złożyć zarówno w formie papierowej, jak i w formie elektronicznej przez platformę ePUAP. Środki przyznane w ramach tego świadczenia są jednocześnie zwolnione z podatku dochodowego.
Oprócz tego, przedsiębiorcy mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszty nabycia lub wytworzenia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy dokonane między 24 lutego 2022 r,, a 31 grudnia 2022 r. na rzecz organizacji pozarządowych, organizacji pożytku publicznego, jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów prowadzących działalność leczniczą lub ratunkową, a także koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia dokonanego w wskazanym wyżej okresie, którego celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy na rzecz wskazanych wyżej podmiotów, jeśli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
Ustawa weszła w życie 13 marca 2022 r., z mocą wsteczną od 24 lutego, jednak małe zmiany w zakresie prawa paszportowego weszły w życie dopiero 27 marca 2022 r.
