Niejasność przepisów dotyczących podatku od nieruchomości oraz liczne spory sądowoadministracyjne powstałe na tym gruncie przyzwyczaiły nas do tego, że każdy rok jest dla tego podatku rozstrzygający. Zatem jakie nowości czekają nas w 2024 i jak się do nich przygotować?
Wzrost podatku od nieruchomości
Istotna z punktu widzenia podatników wydaje się wysokość stawek podatku od nieruchomości, które ze względu na treść art. 20 ust. 1 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (u.p.o.l.) co roku są waloryzowane o wskaźnik inflacji. O 15 proc. wzrosną w 2024 r. maksymalne stawki podatków i opłat lokalnych – wynika z obwieszczenia ministra finansów w sprawie górnych granic stawek kwotowych (M.P. z 2023 r. poz. 774). Wzrost stawek o 15 proc. w 2024 r. był najwyższy od wielu lat i tym samym będzie dla podatników zauważalny.
Ministerialne obwieszczenie zakłada, że w 2024 r. maksymalna stawka podatku od nieruchomości za metr kwadratowy powierzchni użytkowej:
- budynku związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej – wzrośnie do 33,10 zł (w 2023 r. – 28,78 zł),
- mieszkania lub domu mieszkalnego – 1,15 zł (czyli o 15 gr więcej niż w 2023 r.),
- garażu stanowiącego wyodrębnioną własność – 11,17 zł (w 2023 r. – 9,71 zł).
Warto wspomnieć, że stawki wskazane w obwieszczeniu ministra finansów z 21 lipca 2023 r. to stawki maksymalne i to ostatecznie rada gminy podejmuje w uchwale decyzję o ich wysokości. Jak jednak pokazuje praktyka największych polskich miast, m.in. Warszawy, Krakowa, Wrocławia, Poznania i Gdańska, w 2024 r. podatnicy raczej będą zobowiązani płacić stawki maksymalne.
Z punktu widzenia stawek istotne jest także określenie czy grunt, budynek lub jego część są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Sposób rozumienia tych terminów jest jednak stale przedmiotem kontrowersji, co znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, a nawet Trybunału Konstytucyjnego. Przykładowo w wyroku z 12 lipca 2023 r. (III FSK 250/23) NSA uznał, że zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych przez przedsiębiorcę lub jego najemcę w budynku lub lokalu mieszkalnym wyklucza możliwość zastosowania do tego budynku, lokalu, a także gruntu z nimi związanego stawki PON przewidzianej dla działalności gospodarczej.
Orzeczenia TK i ich konsekwencje
Rok 2024 przyniesie zmianę przepisów dotyczących stawek podatku od nieruchomości ze względu na treść korzystnego dla podatników wyroku w sprawie opodatkowania garaży z dnia 18 października 2023 r. (sygn. akt SK 23/19). Jednakże, TK odroczył utratę mocy niekonstytucyjnego przepisu do końca 2024 r. Oznacza to, że jeszcze przez najbliższy rok trzeba będzie płacić wyższą stawkę podatku od garaży stanowiących wyodrębnioną własność.
Jeszcze większym wyzwaniem zdaje się być konieczność zdefiniowania na nowo pojęć: „budowla” i „budynek”, które w swoim aktualnym kształcie – ze względu na odwoływanie się do ustaw niepodatkowych i przez to niedochowanie zasady określoności przepisów podatkowych – zostały uznane za niekonstytucyjne (w wyroku TK z 4 lipca 2023 r., SK 14/21). Podobnie jak w przypadku wyroku SK 23/19 utrata mocy obowiązującej przez niekonstytucyjne przepisy została odroczona, co daje ustawodawcy czas na sformułowanie nowych przepisów, które wejdą w życie najprawdopodobniej od 2025 r.
Wprowadzenie nowych definicji będzie jednak ogromnym wyzwaniem ze względu na konieczność pogodzenia interesu samorządów oraz podatników. Konieczne będzie przeprowadzenie stosownych konsultacji, które pozwolą na wyważenie obu interesów.
Wyroki TK a wznowienie postepowań
Warto zaznaczyć, że wyroki TK dają możliwość do wznowienia postępowań w zakończonych już sprawach, wobec czego należy się spodziewać, że w sprawach tych zostaną w 2024 r. wydane nowe rozstrzygnięcia.
Zmiany legislacyjne doprowadzą także do konieczności rewizji dotychczasowych linii interpretacyjnych organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, które zostaną oparte na nowych podstawach prawnych. Tworzy to zarówno szansę, jak i zagrożenie dla podatników w zakresie ich dotychczasowych rozliczeń, przed którym zabezpieczenie będą mogły stanowić interpretacje indywidualne.
