W 2023 roku wiele zmian zostanie wprowadzonych w prawie pracy. Po części ma to związek z wdrożeniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. Warto zaznajomić się z najważniejszymi przepisami, które będą obowiązywać w 2023 roku. Dotyczą one zarówno pracodawców jak i pracowników.
Praca zdalna
Jedną z większych zmian jest uregulowanie pracy zdalnej. Przepisy definiują pracę zdalną jako pracę, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Oznacza to, że praca zdalna będzie możliwa na stałe, hybrydowo lub okazjonalnie. Decyzję o przejściu na pracę zdalną będzie można podjąć na początku zatrudnienia oraz w jego trakcie, a wnioskować o nią może zarówno pracownik, jak i pracodawca. Wśród przywilejów pracowniczych ma znaleźć się m.in. pokrycie przez pracodawcę kosztu energii elektrycznej oraz opłaty za internet w zakresie wykorzystywanym przez pracownika w godzinach pracy.
Badanie trzeźwości pracowników
Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada również możliwość wprowadzenia kontroli trzeźwości pracowników oraz kontroli na obecności w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu. Po wprowadzeniu zmian pracodawcy będą mogli dokonywać także kontroli trzeźwości zatrudnionych w trybie zdalnym. Aczkolwiek, wizyta powinna zostać wcześniej zapowiedziana. Badaniu będą mogli zostać poddani zleceniobiorcy i osoby pracujące na podstawie umowy B2B.
Wzrost minimalnego wynagrodzenia
Zmianie ulegnie także wysokość minimalnego wynagrodzenia. Minimalna pensja w I półroczu 2023 r. wyniesie 3490 zł brutto a minimalna stawka godzinowa 22,80 zł brutto. Od 1 lipca 2023 r. – minimalne wynagrodzenie ma wynieść 3600 zł brutto, a stawka godzinowa 23,50 zł brutto.
Wyższe stawki diet
Od 1 stycznia 2023 r. wzrosła stawka diety z tytułu podroży służbowych krajowych oraz ryczałt za noclegi i dojazdy. Pełna dieta wynosi 45 zł. W konsekwencji ryczałt za nocleg wzrósł do kwoty 67,50 zł (150% pełnej diety), a ryczałt za dojazd do kwoty 9 zł (20% pełnej diety). W związku z podniesieniem stawki diety, od 1 stycznia 2023 r. za nocleg podczas podróży krajowej w obiekcie świadczącym usługi hotelarskie pracownikowi przysługuje zwrot kosztów w wysokości stwierdzonej rachunkiem, jednak nie większej niż dwudziestokrotność stawki diety, czyli 900 zł.
Uchylenie przepisów dotyczących telepracy
Kolejną konsekwencja wprowadzenia pracy zdalnej jest rezygnacja z rozwiązań prawnych regulujących telepracę. Jednakże, określone w porozumieniu lub regulaminie warunki stosowania telepracy, a także wykonywanie pracy w formie telepracy na podstawie wniosku pracownika będą mogły być stosowane nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie zmian uchylających przepisy dotyczące telepracy, tj. do dnia 7 października 2023 r.
Składki do ZUS
W skomplikowanym systemie, jaki stworzył Polski Ład, wysokość wpłat do ZUS i prawo do ulg zależą od formy opodatkowania, wysokości dochodów i przychodów z biznesu. Składki podstawowe, płacone przez większość prowadzących działalność gospodarczą są liczone od kwoty 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2023 r. (6935 zł × 60 proc. = 4161 zł), więc wyniosą w przyszłym roku:
- emerytalna – 812,23 zł
- rentowe – 332,88 zł
- chorobowa – 101,94 zł
- wypadkowa – 69,49 zł
- Fundusz Pracy – 101,94 zł
- razem – 1418,48 zł
Zmiany w wypowiadaniu umowy o pracę na czas określony
Kolejną istotną regulacją, jest kwestia podania powodu wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony przez pracodawcę. Zmianie ulegną także przepisy dotyczące pracowników poddanych szczególnej ochronie. Mowa tu o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy – jeśli pracodawca podejmie próby rozwiązania umowy, mogą grozić mu sankcje.
Dodatkowe dni wolne
Nowe przepisy przewidują wydłużenie urlopu rodzicielskiego o dodatkowe dwa miesiące (z obecnych 32 tygodni do 41 tygodni). Ten dodatkowy wymiar w praktyce będzie dedykowany ojcom, tzn. przepadnie, jeśli go nie wykorzystają (dni wolne nie będą przechodzić na matkę). Ma to zachęcić mężczyzn do wybierania opieki nad dzieckiem. Te dwa dodatkowe miesiące będą płatne, ale nie w pełnej wysokości. Rodzic dostanie w tym czasie zasiłek w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru. Wprowadzony zostanie 5-dniowy urlop opiekuńczy. Będzie on udzielany w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia członkowi rodziny (rodzicom, dzieciom lub małżonkowi) albo osobie, która mieszka z pracownikiem. Urlop ten ma być bezpłatny. Kolejne dodatkowe dwa dni wolnego będzie można zyskać, korzystając ze zwolnienia z pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Czas zwolnienia będzie płatny w wysokości połowy przysługującego wynagrodzenia.
Dopłaty do pracy niepełnosprawnych
2400 zł, 1350 zł i 500 zł miesięcznie mają od przyszłego roku wynosić dofinansowania do wynagrodzeń pracowników z – odpowiednio – znacznym, umiarkowanym i lekkim stopniem niepełnosprawności. Takie kwoty przewiduje projekt nowelizacji ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Wolność pracy i równoległe zatrudnienie
Pracownik zyska również prawo do równoległego zatrudnienia. Pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą. Niedopuszczalne będzie również poddawanie pracownika niekorzystnemu traktowaniu z tego tytułu.
